خوش بینی آگاهانه

خوش بینی آگاهانه

همراهان عزیز ممنون که تا الان همراه بودین و مطالب رو دنبال کردین. ما تابه اینجا در مورد سه موضوع مهم صحبت کردیم:

در مورد روی خوش بدبینی صحبت کردیم و متوجه شدیم که مغز ما ذاتا بدبینه و اگه ما آدما بدبین نبودیم اصلا دیگه نسل بشر وجود نداشت و منقرض شده بودیم. در بخش بعد به بدبینی آگاهانه پرداختیم و با مفهوم نگاه نقادانه و تفکر نقاد آشنا شدیم که تسلط بر این مهارت رو بسیار توصیه کردم بخصوص برای فرزندان، که چقدر می تونه بهشون کمک کنه برای مواجهه درست با افراد و رویدادهایی که هر روزه باهاشون مواجه هستن که می تونه ازونها محافظت کنه دربرابر خطرات مختلف.  در نهایت به روی بد خوش بینی پرداختیم و حالا می دونیم که خوش بینی افراطی چه اثرات منفی می تونه روی زندگی ما و فرزندان ما بگذاره.

نوبتی هم باشه نوبت خوش بینی آگاهانه ست

مقدمه:

تحقیقات مختلفی صورت گرفته که نشون میده خوشبینی و بدبینی به اون اندازه که ما تصور میکنیم جنبه موروثی نداره و این خانواده‌ها و دوستان و خلاصه کسانی که باهاشون در ارتباط هستیم هم تاثیر می گذارن بر افزایش خوشبینی یا بدبینی ما و همینطور شرایطی رو که در خونه یا بیرون از اون ما و فرزندان مون تجربه می کنیم .

تصور کنین فرزندمون می خواد یه سفینه فضائی به عنوان کاردستی درست کنه ولی خراب میشه و کارش با شکست روبرو میشه، خب شاید محتمل ترین واکنش از جانب اون، عصبانیته، یه واکنش هم ممکنه از ما سربزنه و بخوایم همراهیش کنیم و بهش کمک کنیم تا کاردستیش رو درست کنه. خب شاید فکر کنین که این بهترین کاره. عجله نکنین! اجازه بدین باهم بررسی کنیم.

اشتباه اول اینه که این حقیقت رو پنهون می کنیم که ساخت سفینه فضایی برای یک بچه کوچک خیلی مشکل و غیرممکنه. ما میتونیم بهش بگیم که شاید بتونه وقتی بزرگتر شد این کار رو انجام بده، اشتباه دوم اینه که برای فرزند خودمون تصمیم میگیریم و سعی میکنیم کاردستی اون رو خودمون تموم کنیم. این به کودک یاد میده که وقتی توو یه موقعیت سخت قرار میگیره، تسلیم بشه و به دنبال کمک بگرده. در نتیجه، به جای اعتمادبه نفس، حس درموندگی رو بهش یاد میدیم و اشتباه سوم اینه که دلیل شکست رو بهش توضیح نمی دیم.

خب راه درست چیه ؟

راه درست اینه که اون رو راهنمایی کنیم که شکستش رو اول بپذیره و اون رو یه چیز موقت، موردی و تغییرپذیر تلقی کنه. ما نباید باعث بشیم که فرزندمون در توانایی هاش تردید کنه و به درماندگی آموخته شده دچار بشه. خب ممکنه براتون سوال پیش بیاد که درماندگی آموخته شده چیه؟ الان براتون توضیح می دم؛ درماندگی آموخته شده یعنی ما دست از تلاش میکشیم، چون قبلا شکستی رو یا شکست هایی رو تجربه کرده ایم، و این باعث شده در توانایی هامون دچار تردید بشیم و فکر می کنیم که از عهده انجام هیچ کاری برنمی یایم. درواقع ما به این دلیل جسارت و اعتمادبه نفس مون رو از دست میدیم که یک محدودیت ذهنی برای خودمون ایجاد می کنیم و هر شکستی رو به یه علت درونِی تغییرناپذیر نسبت میدیم و این باعث میشه نسبت به خودمون به شدت بدبین بشیم.

پس وقتی راهنماییش می کنیم و بهش می گیم که اول شکستش رو بپذیره و اون شکست رو یه موضوع موقتی ولی قابل رفع بدونه اولا داریم بهش احترام می گذاریم و در ادامه بهش کمک می کنیم تا حس کنترل اوضاع رو در خودش ایجاد کنه، این، به اونها انگیزه میده تا فعالیت بیشتری بکنن و از کارهای خودشون بیشتر لذت ببرن. از طرف دیگه با این کار، اونها میتونن با خوشبینی بیشتری با چالش ها مواجه بشن و از احساسات منفی ناشی از درماندگی دوری کنن.

خب بعد از این مقدمه می خوام بگم

خوش بینی آگاهانه چه چیزی نیست:

منظور از خوشبینی آگاهانه این نیست که واقعیت ها رو نادیده بگیریم.

خوشبینی آگاهانه این نیست که در برابر رنج و بی عدالتی واکنشی نشون ندیم.

انکار یا اجتناب از ناراحتی یا خشم نیست

تکرار طوطی‌وار جمله‌های مثبت نیست

درمان همه مشکلات هم نیست

وقتی ما به فرزندمون خوشبینی آگاهانه رو آموزش میدیم، در واقع به او یاد میدیم که خودش رو بشناسه و در مورد دیدگاهش نسبت به دنیا کنجکاو باشه

بهش یاد میدیم به جای اونکه منفعالنه منتظر بمونه و هر چیزی که براش اتفاق میافته رو بپذیره، موضعی فعال داشته باشه و خودش به زندگیش شکل بده.

با اینکه در گذشته اکثر باورها و تفسیرهای ترسناک خودش رو، واقعیت‌هایی انکارناپذیر تلقی میکرد، حالا قادره در مورد اونها فکر کنه و درستی شون رو ارزیابی کنه

اون بتونه در برابر ناملایمات زندگی مقاومت کنه و برای غلبه بر مشکلات تلاش کنه

با آموزش خوش بینی آگاهانه بهشون یاد میدیم که چشم خودشون رو روی فقر، جنایت، نفرت، حسادت یا طمع نبندن

با آموزش خوش بینی آگاهانه بهشون یاد میدیم  و نسلی از فرزندان رو پرورش میدیم که وقتی با ماشین از محله های فقیرنشین شهر عبور میکنن، قادر باشن بدبختی و درموندگی اهالی اونجا رو درک کنن و با خودشون فقط نگن حتمًا اوضاع بهتر میشه

خوشبینی آگاهانه و درست اینه که بدونیم وقتی فرصت واسه همه مهیا باشه و امید وجود داشته باشه، اوضاع بهتر میشه

وقتی امید آگاهانه ای وجود نداشته باشه، شرایط تغییری نمیکنه.

وقتی خوش بینی، آگاهانه باشه، من فکر می کنم که چه کاری میتونم انجام بدم تا فرصت و امیدی واسه خودم و دیگرون ایجاد کنم.

خب حالا می رسیم به این موضوع که چطور می تونیم خوشبینی آگاهانه رو در خودمون و فرزندان مون نهادینه کنیم و پرورش بدیم.

خیلی از ماها فکر میکنیم که حس و حال مون وابسته به اتفاقاتیه که برای ما یا در اطرافمون رخ میدن، مثل وجود یه بچه سرکش و نافرمان، یا یه مسئله در محل کار یا گم کردن یک چیز یا یه همسر یا پارتنر که رفتارهاش رو نمی تونیم درک کنیم. به نظر میرسه که اتفاقات ناخوشایند، پیامدهای ناخوشایندی به همراه دارند؛

اما یه مساله خیلی مهم وجود داره، مارتین سلیگمن روانشناس معروف که پایه گذار روانشناسی مثبت گرا هست میگه نقش دیدگاه و تفسیر ما از اتفاقات رو نباید نادیده بگیریم یعنی وقتی اتفاقی می افته ما چه طور به اون نگاه می کنیم؟ چه واگویه هایی در مغزمون شکل می گیره؟ با خودمون چی میگیم در مورد اون اتفاق ؟ چطور تفسیرش می کنیم؟

خبر خوب اینکه هر کسی میتونه به کمک راهکارهای درست یاد بگیره با خوشبینی آگاهانه به مسائل نگاه کنه.

برای این کار، به چهار مهارت مهم نیاز داریم:

اجازه بدین با یه مثال این مهارت ها رو براتون توضیح بدم. بهار مادر دوتا بچه ست. هر روز صبح وقتی از خواب بیدار میشه اغلب اوقات سر بچه هاش داد می زنه اما یه مدت بعد پشیمون میشه .

اتفاقی که معمولا میافته خودخوری کردنه که برای بهار هم این اتفاق میافته. خب اولین مهارت چیه پس؟ شناخت افکار منفیه یعنی وقتی یه فکر منفی به ذهن مون خطور می کنه، بهش آگاه باشیم، متوجه منفی بودنش بشیم، همینجوری نیاد و بره. بهار هم از طریق تشخیص افکار، متوجه میشه که در یه همچین شرایطی یه فکر منفی به ذهنش میاد؛ فکر اینکه مادر خیلی بدیه. وقتی بهار افکار منفی خودش رو تشخیص داد، اونوقت میتونه از ابزار ارزیابی استفاده کنه یعنی با بررسی دقیق افکار منفی، درستی اونها رو ارزیابی کنه که همون
گام دومه: یافتن شواهد.

واسه اینکار باید دوتا فهرست تهیه کنه:

فهرست اول شامل تموم دلایلیه که ثابت میکنه اون مادر بدیه و فهرست دوم به همه دلایلی مربوط میشه که خوب بودن اون رو به عنوان یه مادر نشون میده. البته، انتظار میره که فهرست دلایل خوب اون از فهرست دیگه طولانی تر باشه. درنتیجه با توجه به این شواهد، بهار در بد بودن خودش تردید پیدا می کنه.

حالا می رسیم به گام سوم: دراین گام باید به دنبال توضیحات جایگزین باشیم یعنی چی؟ یعنی یه سری توضیحات درست تری برای عصبانیت و فریادهای صبحگاهی خودش پیدا کنه تا با استفاده از اون توضیحات با افکار منفیش بتونه مبارزه کنه مثلا اینکه سحرخیز نیست و مثل خیلیا اول صبح بدخلقه، زمان میبره تا لود شه، انرژی نداره، واسه همین به همه چیز گیر میده و اولین کسایی که دم دستشن اون بچه های بیچاره هستن که از ترکشای این بدخلقی و انرژی نداشتنا بی نصیب نمی مونن.

وقتی به این آگاهی می رسه و به دنبال توضیح جایگزین می گرده عملا وارد گام چهارم هم شده یعنی قطع شدن زنجیره افکار منفی . نتیجه ای که حاصل میشه اینه که متوجه میشه اون فکر یعنی مادر بد بودن منطقی نبوده فقط چون اول صبح بدخلقه باعث نمیشه نتیجه بگیره که مادر بدیه

خب حالا که یاد گرفتیم در مورد خودمون چکار کنیم همین روش رو می تونیم به فرزندان مون هم آموزش بدیم . چطور ؟ الان براتون توضیح میدم.

آموزش خوش بینی آگاهانه به فرزندان:

اول باید به نظر اونها در مورد مشکلاتشون خوب گوش بدیم

بعد اونها رو تشویق کنیم تا با داشتن گفتگوهای درونی، نظراتشون رو بیشتر بررسی کنن

توو گام سوم بهشون کمک کنیم تا به محتوای صحبتای خودشون دقت کنن و درستی اون رو ارزیابی کنن

حالا اگه بچه ها نمیدونن چطور با خودشون صحبت کنن، از اونها بخوایم به یه اتفاق ناخوشایند فرضی که ممکنه واسشون اتفاق بیفته فکر کنن، بعد از اونها بخوایم تا در مورد این اتفاق خیالی صحبت کنن

این خیلی مهمه که بچه ها به اهمیت طرز فکرشون نسبت به اتفاقای بد پی ببرن؛ اینکه افکارشون بیشتر از خوِد اتفاقات روی احساسات شون تأثیر میگذاره.

خب عزیزان مطلب دراین خصوص زیاده ولی مهمترین هاش رو سعی کردم براتون توضیح بدم

خبر خوب اینکه در قسمت بعد به منفی نگری و مثبت نگری خواهیم پرداخت تا بهتر متوجه بشیم تفاوت شون با بدبینی و خوش بینی چیه و چه تاثیراتی در زندگی ما و فرزندانمون می گذارن.

پس مثل همیشه مراقب خودتون و مهربونیاتون باشین.