▎اهمیت توجه به مهارت نه شنیدن در نوجوانان و جوانان

▎مقدمه

در دنیای پرسرعت امروز، مهارت‌های ارتباطی به ویژه مهارت نه شنیدن (Active Listening) برای نوجوانان و جوانان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مهارت نه تنها به آن‌ها کمک می‌کند تا روابط سالم‌تری برقرار کنند، بلکه به تقویت توانایی‌های اجتماعی و عاطفی آن‌ها نیز می‌انجامد. به عنوان یک مشاور تحصیلی، بر این باورم که یادگیری مهارت نه شنیدن می‌تواند تأثیرات مثبت عمیقی بر زندگی نوجوانان بگذارد.

▎تعریف مهارت نه شنیدن

مهارت نه شنیدن به معنای توجه کامل به گوینده و درک عمیق پیام‌های اوست. این مهارت شامل گوش دادن فعال، تفسیر احساسات و نیازهای گوینده و پاسخ‌دهی مناسب به آن‌ها می‌باشد (Brownell, 2012). با تقویت این مهارت، نوجوانان می‌توانند روابط خود را بهبود بخشند و از سوء تفاهم‌ها جلوگیری کنند.

▎اهمیت مهارت نه شنیدن

▎1. تقویت روابط بین فردی

تحقیقات نشان می‌دهد که گوش دادن فعال می‌تواند به تقویت روابط بین فردی کمک کند. بر اساس مطالعه‌ای که توسط Wolvin و Coakley (1996) انجام شده است، گوش دادن فعال باعث افزایش اعتماد و احترام متقابل در روابط می‌شود. این امر به ویژه در دوران نوجوانی که هویت‌یابی و ایجاد روابط اجتماعی اهمیت دارد، بسیار حیاتی است.

▎2. کاهش تنش و اضطراب

گوش دادن فعال می‌تواند به کاهش تنش و اضطراب در ارتباطات کمک کند. زمانی که افراد احساس کنند که دیگران به آن‌ها گوش می‌دهند، احساس امنیت بیشتری خواهند داشت (Bodie, 2011). این امر می‌تواند به نوجوانان کمک کند تا احساسات خود را بهتر بیان کنند و از بروز مشکلات ناشی از سوء تفاهم جلوگیری کنند.

▎3. ارتقاء مهارت‌های حل مسئله

مهارت نه شنیدن به نوجوانان کمک می‌کند تا بهتر مشکلات را شناسایی کرده و راه‌حل‌های مناسبی برای آن‌ها پیدا کنند. با گوش دادن به نظرات و دیدگاه‌های دیگران، آن‌ها می‌توانند ایده‌های جدیدی را کشف کنند و تفکر انتقادی خود را تقویت کنند (Niemann, 2014).

▎چالش‌های نه شنیدن در نوجوانان

▎1. تأثیر فناوری

فناوری و رسانه‌های اجتماعی می‌توانند باعث کاهش کیفیت ارتباطات شوند. نوجوانان ممکن است به جای گوش دادن واقعی به یکدیگر، بیشتر مشغول استفاده از تلفن‌های همراه خود باشند. بر اساس مطالعه‌ای که توسط Rosen et al. (2013) انجام شده است، استفاده مفرط از فناوری می‌تواند منجر به کاهش توانایی‌های اجتماعی و ارتباطی شود.

▎2. فشارهای اجتماعی

فشارهای اجتماعی نیز می‌تواند مانع از گوش دادن فعال شود. نوجوانان ممکن است تحت تأثیر نظرات دیگران قرار بگیرند و نتوانند به طور کامل به احساسات و نظرات دیگران گوش دهند (Kahne & Bowyer, 2018). این موضوع می‌تواند منجر به ایجاد فاصله در روابط شود.

▎راهکارهایی برای تقویت مهارت نه شنیدن

▎1. آموزش مهارت‌های ارتباطی

برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مدارس می‌تواند به تقویت مهارت‌های نه شنیدن کمک کند. این کارگاه‌ها باید شامل تمرینات عملی برای گوش دادن فعال و تکنیک‌های ارتباطی باشد (Fisher, 2000).

▎2. تشویق به ابراز احساسات

تشویق نوجوانان به بیان احساسات خود می‌تواند به تقویت مهارت نه شنیدن کمک کند. این امر می‌تواند از طریق فعالیت‌های گروهی، مشاوره‌های فردی و یا حتی بازی‌های نقش‌آفرینی انجام شود (Goleman, 1995).

▎3. ایجاد فضای امن

ایجاد فضایی امن برای بیان احساسات و افکار بسیار مهم است. نوجوانان باید بدانند که بدون ترس از قضاوت می‌توانند با دیگران صحبت کنند. این فضا باید شامل احترام متقابل باشد (Rogers, 1961).

▎نتیجه‌گیری

مهارت نه شنیدن یکی از مهم‌ترین عناصر در برقراری ارتباط موثر است. با توجه به تأثیرات مثبت این مهارت بر روابط انسانی، ضروری است که نوجوانان و جوانان را نسبت به اهمیت آن آگاه کنیم. از طریق آموزش مهارت‌های ارتباطی، تشویق به ابراز احساسات و ایجاد فضای امن، می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم تا روابط سالم‌تری برقرار کنند و از سردرگمی در بیان احساسات خود جلوگیری کنند.

▎منابع:

1. Bodie, G. D. (2011). The role of listening in interpersonal communication: A review of the literature. *International Journal of Listening*, 25(2), 64-78.
2. Brownell, J. (2012). *Listening: Attitudes, Principles, and Skills*. Pearson Higher Ed.
3. Fisher, R. (2000). *Getting to Yes: Negotiating Agreement Without Giving In*. Penguin Books.
4. Goleman, D. (1995). *Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ*. Bantam Books.
5. Kahne, J., & Bowyer, B. (2018). The Challenge of Engaging Young People in Politics. In *Youth and Politics*.