تدوین و اولویت بندی شاخص های مدل شایستگی در کارکنان نسل Z

مقدمه :  

نسل Z، که به نسل 2020 شناخته می‌شوند که تأثیر قابل توجهی بر محیط کار خواهند داشت. آن‌ها با فناوری‌های دیجیتال آشنایی دارند و این فناوری‌ها بخشی از هویت آن‌هاست.

علیرغم وجود شباهت‌هایی بین نسل Z و نسل‌های قبلی، تفاوت‌های قابل توجهی نیز وجود دارد که در فرآیندهای همکاری و اشتراک و انتقال دانش بین نسل‌ها نمایان می‌شود.

نسل Z با ورود به بازار کار، دگرگونی‌هایی را در بازار و سازمان‌ها ایجاد کرده‌اند. سازمان‌ها هنوز درک درستی از ویژگی‌ها و شایستگی‌های این نسل ندارند.

– اهمیت در سازمان‌های دولتی در ساختارهای دولتی که با تحولات گسترده‌ای روبرو هستند، وجود کارکنان کارآمد و شایسته اهمیت دوچندان دارد تا بتوانند با توسعه حرفه‌ای خود، اثربخشی سازمان را ارتقا دهند.

این مقاله بر اهمیت توسعه شایسته‌سالاری و تطبیق شایستگی‌های نسل Z با نیازهای سازمانی تأکید دارد.

پیشینه تحقیق:

مقاله به بررسی تحقیقات پیشین می‌پردازد که به موضوعاتی مانند طراحی مدل شایستگی برای مدیران، شاخص‌های شایستگی مدیران دیجیتال، و شایستگی‌های مدیران بازاریابی دیجیتال پرداخته‌اند.

نسل Z: تمرکز اصلی مقاله بر نسل Z است که به عنوان نیروی کار جدید وارد بازار شده و تأثیر قابل توجهی بر محیط کاری دارد.

شاخص‌های شایستگی: مقاله به تدوین و اولویت‌بندی شاخص‌های شایستگی در کارکنان نسل Z می‌پردازد و ابعاد مختلفی مانند فناوری محوری، مسئولیت‌پذیری، و تفکر خلاق را شناسایی می‌کند.

اهمیت شایستگی: اهمیت شایستگی‌ها در سازمان‌ها و نقش آن‌ها در مدیریت منابع انسانی و استراتژی‌های سازمانی مورد تأکید قرار گرفته است.

 شایستگی‌های مدیریت دیجیتال: مدل شایستگی با 71 شایستگی در چهار بُعد دانش فنی، دانش کسب و کار، مهارت‌های حرفه‌ای و خصیصه‌های فردی تبیین شده است.

–تمایز مدیران دیجیتال: نکته تمایز شایستگی‌های مدیران دیجیتال در سطح معلومات فنی و شناخت گسترده‌ی آن‌ها از فناوری‌های دیجیتال است.

مدل شایستگی بازاریابی دیجیتال: مدل شایستگی با 114 کد و 26 مفهوم در سه مقوله شایستگی‌های فنی تخصصی، شایستگی‌های انسانی-رفتاری و شایستگی‌های تحلیلی شکل گرفته است

 معناداری کار برای نسلZ : تنوع مهارت، استقلال و اهمیت وظیفه، باعث ایجاد معناداری تجربه شده برای نسل Z می‌شود.

نسل Z و مدیریت دولتی: نسل Z، که در عصر اینترنت به دنیا آمده‌اند، به زودی وارد بازار کار شده و مسئولیت‌های مدیریت دولتی را بر عهده خواهند گرفت. تحقیقات نشان می‌دهد که بررسی انگیزه‌ها و شایستگی‌های حرفه‌ای آنها ضروری است.

 ساختار مدل شایستگی: مدل شایستگی کارکنان نسل Z در چهار گروه اصلی: نیازسنجی، برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی طبقه‌بندی شده است.

 مبانی نظری :

مدل شایستگی کارکنان :  فهرستی از شایستگی‌های مورد نیاز برای موفقیت در شغل است، برای یکپارچه‌سازی عملکرد منابع انسانی ضروری می‌باشد.

اهمیت و جایگاه مدل شایستگی کارکنان در مباحث منابع انسانی : مدل شایستگی  به عنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری در فرآیندهای مدیریت منابع انسانی مورد استفاده قرار گیرد.

 مدیریت منابع انسانی: شایستگی هسته مرکزی تمام فعالیت‌های منابع انسانی است و به الگوی مدیریت منابع انسانی مبتنی بر شایستگی منجر شده است.

 رویکرد شایستگی‌محور: این رویکرد برای سازمان‌هایی که به دنبال استفاده از روش‌های خلاقانه و کیفی هستند، توصیه می‌شود.

 توانمندسازی سازمان: یکی از چالش‌های اصلی، تطبیق کارکنان با نیازهای شغلی آن‌ها و استفاده از مدل‌های عملکرد شغلی است.

 انتقادات تجزیه و تحلیل شغلی: مدل‌های عملکرد سنتی بیشتر بر شغل متمرکز هستند تا افراد و با ارزش‌ها و اهداف سازمان گره نخورده‌اند

مدل شایستگی: تدوین و اولویت‌بندی شاخص‌های مدل شایستگی برای کارکنان نسل Z.

اهمیت در سازمان‌ها: شایستگی‌ها تأثیر زیادی بر عملکرد سازمانی و مزیت رقابتی پایدار دارند.

 نسل Z نسلی که با پیشرفت اینترنت و ابزارهای هوشمند بزرگ شده و به آنها بومیان دیجیتال گفته می‌شود.

استفاده از مدل‌ها: سازمان‌ها با استفاده از مدل‌های شایستگی می‌توانند به موفقیت‌های قابل توجهی دست یابند.

ویژگی های نسل Z :

 علاقه به دیجیتال: نسل Z علاقه شدیدی به **ارتباطات مجازی** و **رسانه‌های دیجیتال** دارد.

 خلاقیت و نوآوری: این نسل طرفدار **خلاقیت** و **نوآوری** است و به **بیان آزاد احساسات** و نظرات شخصی می‌پردازد.

 واقع‌بینی و اخلاق: نسل Z واقع‌بین است، **واقعیت** را درک می‌کند و به **اصول اخلاقی** پایبند است.

 تغییرات دیجیتال: تحولات دیجیتالی باعث شده تا کارفرمایان به این نسل توجه ویژه‌ای داشته باشند و سازمان‌ها باید **سیاست‌های خود** را بازنگری کنند تا با این تغییرات سازگار شوند.

نسل Z، نسلي است كه تازه وارد بازار كار شده و داراي ويژگي ها، توانمندي ها، دانش، مهـارت وتجربه زيستة منحصر به خودش مي باشد، كه در مجموع ميتوان گفت شايستگي خاص خودش را دارد. تحولات حاضر در زمينه ديجيتال در دنيا، سبب شده كه كارفرمايان نگاه ويژه اي به اين نسل داشته باشند. لذا با توجه به حركت سازمان ها به سمت دنياي ديجيتال، سـازمان هـا بايـد بازنگري هاي اساسي در سياست هاي خود داشته باشند تا بتوانند با اين تغيير و تحولات سازگار شده و خود را براي آينده كار آماده نمايند. در مجموع با توجه به مطالعاتي كه در خصوص نسلZ صورت گرفت؛ در اين پژوهش دامنه سني 2012 – 1996 معـادل 1379-1391 بـراي ايـن نسل در نظر گرفته شد.

نتیجه گیری :

این مقاله به بحث در مورد شاخص‌ها و ابعاد مدل شایستگی کارکنان نسل Z در یک موسسه آموزشی و تحقیقاتی می‌پردازد. در اینجا خلاصه‌ای از نکات کلیدی آورده شده است:

– **توسعه شایسته‌سالاری**: تأکید بر اهمیت جذب و پرورش افراد با قابلیت‌ها و شایستگی‌های برتر.

– **توجه به نسل Z: اهمیت دادن به کارکنان نسل Z که با فناوری و دیجیتال آشنایی دارند.

– **احصاء شایستگی‌ها: تأکید بر شناسایی و ارزیابی شایستگی‌های کارکنان نسل Z متناسب با اهداف سازمان.

– **اولویت‌بندی ابعاد: استفاده از نرم‌افزار ایموس برای اولویت‌بندی ابعاد شایستگی بر اساس بارهای عاملی.

این بخش همچنین 9 شاخص و 38 بُعد را برای مدل شایستگی کارکنان نسل Z شناسایی کرده و به اولویت‌بندی آن‌ها پرداخته است.

– **تغییرپذیری**: این شاخص با امتیاز **0.92** ارزیابی شده است.

– **اصول اخلاقی**: امتیاز این شاخص **0.90** می‌باشد.

– **ارتباطات**: شاخص ارتباطات با امتیاز **0.88** ارزیابی شده است.

– **تفکر تحلیلی**: این شاخص امتیاز **0.86** را کسب کرده است.

این بخش از مقاله به اولویت‌بندی شاخص‌های مدل شایستگی در کارکنان نسل Z می‌پردازد و امتیازات بالا نشان‌دهنده اهمیت هر شاخص در مدل مورد بررسی است. همچنین، تحقیقات مرتبط دیگری که با نتایج این مطالعه همراستا هستند، ذکر شده‌اند.

– **تحقیقات آینده**: توصیه می‌شود که پژوهشگران به شناسایی ابعاد مدل شایستگی کارکنان نسل Z در چند سازمان مختلف بپردازند و عوامل مهم در هر جامعه را مشخص کنند

– **پژوهش کاربردی**: با توجه به اهمیت بُعد فناوری‌محور در مدل شایستگی کارکنان نسل Z، پیشنهاد می‌شود واحد آموزش و توسعه دوره‌های آموزشی مرتبط با فناوری را در اولویت قرار دهد.

– **استخدام و مسئولیت‌پذیری**: واحد کارگزینی و استخدام باید با برگزاری آزمون‌های علمی و روانشناختی، عواملی مانند تعهد و مسئولیت‌پذیری را در نیروهای جدید به درستی ارزیابی کند.

– **تشویق خلاقیت**: برای تشویق کارکنان به خلاقیت و تفکر نوآورانه، پیشنهاد می‌شود از ساختار سازمانی انعطاف‌پذیر حمایت شود.همچنین بر اهمیت برگزاری سمینارها و کنفرانس‌ها برای افزایش تغییرپذیری کارکنان تأکید دارد.

این مقاله نوآوری دارد زیرا برای اولین بار است که احصاء مدل شایستگی نسل Z در سازمان‌های دولتی ایران بررسی می‌شود.